Het schiet op...

Jongens jongens, wat gaat de tijd toch snel.

We horen inmiddels al bijna bij het meubilair van het ziekenhuis. Klaske loopt hand in hand met haar collega’s rond en Koen kan zelfs beslissen welk huisje iedere expat betrekt. We zijn er trots op dat de Tanzanianen ons zelfs in vertrouwen nemen om hun beklag te doen over ‘de blanken’, erbij zeggend dat wij daar ‘natuurlijk’ niet echt bij horen.

Er is in de tussentijd al weer het nodige gebeurd. Ons huis is inmiddels helemaal gecustomized. Er prijken een broodrooster, tosti-ijzer en citruspers op het aanrecht. Op de plank liggen de Unox rookworsten, DE koffie en chocoladeletters. In de koelkast ligt het gevacuümeerde spek van de slager uit Bolsward en carpaccio uit Leeuwarden. Jullie begrijpen: werken in Afrika is afzien… maar als je familie zo af en toe langskomt valt het mee!

Eerst Liesbeth, Chris en Maarten en later Anita en Hans hebben hun voeten gezet op de Afrikaanse bodem en we hebben enorm genoten van hun gezelligheid en de mooie parken. Chris en Maarten hebben zelfs nog wat kunnen sleutelen aan de internetproblemen rond het ziekenhuis. Anita en Hans hebben spelletjes georganiseerd voor de kinderen op de kinderafdeling en hebben de jonge kinderen van het ‘weeshuisje’ van het ziekenhuis af en toe bezocht.

Met de dieren gaat het erg goed. Ten minste, met de dieren die nog leven. Aan het leven van Ivory (uiteraard het kuiken-zusje van Ebony) kwam een abrupt einde toen onze tuinvrouw Rosalia besloot een enorme teil met water in het hok neer te zetten. Verdronken… De drie jongere kuikentjes zijn helaas opgegeten na een aanval van een groep dwergmangoesten (een soort stokstaartjes). Met alle brutaliteit kwamen de mangoesten zelfs het kippenhok in om zowel de kuikentjes als een paar eieren te verorberen. De Tanzaniaan die vervolgens de kieren van het hok probeerde dicht te timmeren, heeft daarna per ongeluk de hele deur dicht gespijkerd. Sinds twee dagen hebben we weer opnieuw drie kuikentjes. We hopen dat het nu beter gaat. Als het aan onze ‘buurman’ ligt niet, hij heeft een andere bestemming voor de kuikentjes…. Het verhaal begint in onze achtertuin. Afgelopen week lagen we namelijk even van de zon te genieten tijdens onze dagelijkse siësta, toen er ineens twee jongens van een jaar of 12 en 14 in onze tuin stonden. Een beetje hangen, een beetje roepen. Koen erheen om te vragen wat ze daar deden, maar blijkbaar spraken ze geen Nederlands. (toch maar Swahili leren?) Koen weer terug naar de vaste siësta plaats toen we ineens iets hoorden. Eén van de twee jongens had een steen gegooid op de uil die altijd naast ons huis zit. Sinds een aantal weken zitten er namelijk steevast 3 uilen rond het huis van het merk “spotted eagle owl”. Eén lag nu geveld op de grond en één van de twee jongens sleepte hem ook nog een stuk mee over de grond. Wij helemaal over de rooie dus: zinloos geweld tegen onze tuinuil! Na wat hulp van lokale werknemers die in de buurt waren, ontstond er een gesprek. Het was wel duidelijk dat de werknemers niet helemaal begrepen wat de commotie was. Wij kunnen bij deze constateren dat het opzetten van een “Partij voor de Dieren locatie Tanzania” waarschijnlijk niet veel leden zou trekken rond Haydom. Misschien het boek “Stenen voor een ransuil”? We dachten dat de uil dood was, maar het viel mee. Hij keek ons wat verdwaasd aan, vloog weg, en prompt vloog hij tegen een boom aan. Ellen en Alvin, een stel uit Nederland die samen ook een paar weken in Haydom verblijven (voor onderzoek), kwamen ook kijken. Uiteindelijk heeft Alvind de uil “gevangen” omdat de uil kansloos zou zijn met zijn lamme vleugel. Hij zit inmiddels in hun kippenhok. Wat de dieetvoorkeuren zijn moet nog uitgevogeld worden, maar onze kuikentjes houden we liever zelf!

Bij Klaske op de afdeling gaat alles erg goed. Ze werkt vooral samen met dokter Benson en Innocent, een lokale coassistent. Na de vakantie is ze aan de slag gegaan bij de mannenafdeling van de interne geneeskunde. Het werk biedt nog steeds veel uitdagingen, met de laatste tijd wat meer problemen op het gebied van hematologie en nefrologie. Ondanks de leuke collega’s en de vele ervaringen en ziektebeelden die het werk met zich meebrengt, begint ze wel steeds meer zin te krijgen in het werken met specialisten. Je wordt heel erg geconfronteerd met de grenzen van je kennis en kunde.

Het werk voor de rehabilitatieafdeling gaat gestaag door. Er zijn nog niet veel patiënten, maar wel een aantal uitdagingen. Een patiënt met een complete dwarslaesie is met veel vreugde naar huis gebracht door een multidisciplinair team (o.a. een verpleegkundige, fysiotherapeut en Klaske), maar was twee weken later alweer opgenomen vanwege een trombosebeen. Op dit moment ligt er een jongen op de rehabilitatieafdeling waarvan nog maar de vraag is in hoeverre hij te rehabiliteren is. Hij viel uit een boom en brak zijn rug. Nu is hij verlamd, maar heeft ook problemen met zowel zijn urine ophouden als zijn ontlasting. En dan de complicaties: grote wonden op zijn kont (tot op het bot), een lekkende urinekatheter boven zijn schaambeen (rechtstreeks in de blaas) en een extra opening vanuit de blaas naar de buitenwereld. Jullie begrijpen dat zijn wonden niet echt beter worden van de urine die continue lekt. Nog erger: de sociale problemen. Zijn vader is weggelopen kort nadat hij hoorde van het vreselijke ongeluk. Zijn moeder heeft een baantje in het ziekenhuis gekregen om de ziekenhuiskosten te betalen. Maar er is geen geld voor een huis, laat staan een huis dat groot genoeg is voor een rolstoel. Volgens de Tanzaniaanse cultuur sluit een vrouw zich aan bij de familie van haar man als zij trouwt. Nu zijn vader weg is, is dus ook het hele sociale vangnet weggevallen. Het is heel interessant om te werken op het grensvlak van medisch inhoudelijk, psychisch, sociaal en functionele problemen. Met name het coördineren van zorg is erg belangrijk.

Het onderwijs loopt erg goed door. De 4-koppige onderwijscommissie is inmiddels gereduceerd tot 2 mensen vanwege ziekte en ontslag. Azaria (de fysiotherapeut) en Klaske zijn nog over. De strategie is als volgt: Klaske vraagt iemand om een lezing te geven, Klaske regelt een beamer, Klaske zorgt ervoor dat de lezing aangekondigd wordt en Azaria checkt op woensdag bij Klaske of Klaske alles heeft geregeld voor donderdag. Eind van het liedje is iedereen blij, want vergaderen met Tanzanianen is een heel vermoeiende bezigheid.

Koen is momenteel bezig met de begroting voor volgend jaar die volgende week door de Board moet worden goedgekeurd. Begin vorige maand is hij nog een paar dagen naar Dar es Salaam gevlogen, samen met de Medisch Directeur Olav en zijn plaatsvervanger Sakweli. De laatstgenoemde is Tanzaniaan, en voor hem was het wel een beetje afzien. Koen en Olav wilden namelijk maar al te graag in Dar bij een westers fastfood restaurant eten: eindelijk een lekkere kip a la KFC, een lekkere pizza a la Pizza Hut, echte patat… en Sakweli moest natuurlijk mee-eten. Maar hij wil als echte Tanzaniaan natuurlijk alleen maar Ugali, al die fast food gerechten kende hij niet eens, dus at hij maar het zelfde als Koen en Olav: kip met patat, lijkt een beetje op het Tanzaniaanse “chipsi kuukuu” maar voor hem veel minder lekker en zes keer zo duur… en zo zag hij ook zijn onkostenvergoeding wegsmelten. Overigens waren ze in Dar voor een gesprek met de Noorse ambassadrice, om te praten over de toekomst van de steun van Noorwegen aan het ziekenhuis. Hopelijk gaan ze nog een beetje door want ze hadden aangekondigd in 2014 te stoppen, en ze betalen nu ongeveer de helft van alle kosten.

Het is toch wel erg gek. We beginnen er helemaal ‘in te komen’, maar over zes weken vertrekken we alweer naar het winterse Nederland. Wel hebben we besloten volgend jaar voor een tweede termijn naar Tanzania te vertrekken, namelijk van midden maart tot midden september. Zes maanden dus. Koen heeft het gevoel dat zijn werk op de boekhouding nog niet afgerond is en hij wil graag een boekjaar afsluiten en wat projecten vervolgen, met name op het gebied van interne controle en automatisering. Voor Klaske is er altijd genoeg werk te verzetten en nieuwe dingen te zien en te doen. Daarnaast bestaat het plan om misschien iets meer te gaan betekenen op de intensive care en om eens te duiken in het voorschrijf- en apotheekbeleid. In de eerste maanden van het jaar zijn we deels in Nederland en deels gaan we verschillende projecten van Koen bezoeken, onder andere in Jordanië, India en de Dominicaanse Republiek. Zoals altijd zullen we proberen het nuttige met het aangename te combineren. Voor kerst en oud en nieuw zijn we thuis, maar daarna zal onze familie ons toch nog even moeten uitlenen aan Tanzania!