Culturele safari en cultuur op de werkvloer…

Na alle verhaaltjes van Koen denken jullie dat wij hier niets anders doen dan vakantie vieren en genieten van het weer. Dat doen we ook wel hoor! Maar er wordt ook nog gewerkt. Dit weekend heb ik weekenddienst. De ochtendronde van zaterdag duurde tot 16:00! En dat met twee dokters en een co-assistent! Eigenlijk is het alleen bedoeld voor spoedgevallen, maar hoe langer je blijft, hier meer nieuwe patiënten er worden binnengereden die toch allemaal wel door een dokter gezien moeten worden.

Frustraties zijn er genoeg en ook ik heb mij verlaagd tot het niveau van het schrijven van ‘incident reports’, om een incident in de patiëntenzorg te melden. Die formulieren vind je vervolgens verscheurd terug in de medicijnkast. Zo zijn er patiënten in een soort zijkamertje (isolatieruimte) waarvan de verpleegkundigen soms het bestaan vergeten en dus geen medicijnen geven. Daarnaast is er een man overleden met dysenterie (diarree met bloed), waarvoor ik al zo’n 5 keer een microscopie van de diarree had aangevraagd maar dit was nooit gebeurd. Ik vond vervolgens mijn aanvragen allemaal aan elkaar geniet terug in een doos onder het bureau op de afdeling. Hij heeft het uiteindelijk niet gered. Reanimeren had geen kans van slagen.
Ook was er een jongen met ernstige ademhalingsproblemen, die zuurstof nodig had. Hij ademde 72 keer per minuut en had een zuurstofgehalte van 66% in zijn bloed! (normaal boven 95%). Niemand die ernaar omkijkt. ‘Oh ja, hij… Hij heeft het gewoon benauwd…’ Een zuurstofmachine gegeven. Maar de volgende dag weer hetzelfde tafereel. Wat bleek? De stroom was uitgevallen, maar de generator was allang weer aangeslagen. Alleen geen enkele verpleegkundige had de moeite genomen om de zuurstofmachine weer aan te zetten! Toppunt was het geval zaterdag op de kinderafdeling. Er kwam een kind binnen met een epileptische aanval in malaria. Een dokter vroeg om een infuus, zodat hij diazepam kon geven. Zelf ging hij deze medicijnen halen en toen hij terug kwam was er nog geen enkele actie! Hij moest zelfs gaan schreeuwen om de 3 verpleegkundigen ertoe te zetten het infuus te plaatsen. Dat omdat ze het te druk hadden om toe te kijken hoe een “Rapid diagnostic test” werkt om malaria aan te tonen!
De instelling van de verpleegkundigen hier, is verre van de instelling van Nederlandse verpleegkundigen! Of het nou Zambiaanse cultuur of de nursing cultuur is, daar zijn we nog niet over uit.

Ik werk nog steeds op dezelfde afdeling: interne geneeskunde voor mannen. Dit omdat er nog steeds van alles te beleven is! Ik blijf nieuwe ziektes tegenkomen zoals maagbloedingen, lepra, sikkelcelcrisis, allerlei soorten hersenvliesontstekingen, gordelroos, hemorrhagische candida, idiopathische thrombocytopenie, septishe shock e.a. Ook kan ik van alles doen zoals pleuradrains, lumbaalpuncties, ascitesdrains e.a.
Vorige week ben ik ook een middagje ingevallen bij de chirurgie. Dat terwijl ik een hekel heb aan chirurgie en alle diagnoses hier een luchtje hebben. Het was wel interessant om een hydrocele te draineren. Dat is een grote vochtcollectie in een balzak. Niet het meest aangename voor de patiënt. Maar ja, als jij eenmaal tot ‘dokter’ bent gebombardeerd, wie moet het anders doen? De patiënten zijn hier zeker niet kinderachtig, niet kritisch en niet kleinzerig. Ze stellen geen vragen en lijken nooit te twijfelen aan je kundigheid. Vaak begrijpen ze ook totaal niet waar je het over hebt volgens mij. De lokale taal heeft geen woord voor nier of alvleesklier. En ze kunnen zich niets voorstellen bij een rode bloedcel. Moeilijk dus om uitleg te geven.
Daarnaast hebben mensen hun eigen gedachtes over ziekte en gezondheid en velen geloven in bezetenheid. Eén keer gingen ze exorcisme toepassen op één van de afdelingen. Dat was een vreemde en luidruchtige gewaarwording!
Ook was er een patiënt met een enorme blaas, omdat zijn plasbuis werd geblokkeerd door een enorme prostaat! Het kostte ons een aantal dagen om de verpleegkundigen ertoe te dwingen een katheter te plaatsen. Toen dat eindelijk gebeurd was, kwam er enorm veel urine uit de blaas met een hoeveelheid bloed. Niet zo gek, als je een aantal dagen met een 2 liter volle blaas hebt gelopen! De volgende dag was de katheter er echter alweer uit. Want, zo redeneerde de familie (en misschien de verpleging), een katheter leidt tot bloeding, dus een katheter is een slechte zaak. Ook weigert de familie soms een lumbaalpunctie omdat de patiënt er ‘te zwak’ voor is. Met een enorme hersendruk is een lumbaalpunctie juist de sleutel tot een goede diagnose en het verminderen van de hersendruk. Lastig om mensen goed uitleg te geven als je de taal niet spreekt.

Dan de culturele safari! Die hebben we donderdagavond gedaan. Het was cultuur in alle opzichten! Aangezien we gewoon moesten werken, vertrokken we pas om 17:45. Nadat Koen wat noedels had gegeten in de mess. Een traditionele Zambiase maaltijd behoort niet tot zijn favorieten!
We gingen naar een Afrikaans dorpje per ox-cart. Een kar met twee wielen, getrokken door twee ossen. Een rit van 45 minuten. Erg leuk!
Daar aangekomen was het al donker. Een groep kinderen ging voor ons zingen. Onder andere de topper “If you’re happy and you know it, brush your teeth”. Daarna volgde een traditionele dans van de vrouwen van het dorp. Aangezien dit niet gezien mocht worden door de kinderen en de lokale mannen, vond het plaats in een ‘mudhut’. Een hermetisch afgesloten ruimte van 10 m2, deur dicht, geen ramen. En dan acht toeristen en 30 vrouwen met wat jonge kinderen. Organisatie was er niet. Er werd gedrumd en er volgde een dans (deels topless) met veel heupgewieg. Het was jammer dat dit zo’n twee uur duurde. Iedereen had honger en had het warm, maar het is zo asociaal om weg te lopen.
Na een heel hard applaus zijn we maar opgestaan en weggelopen. Er volgde een heerlijke maaltijd bij kaarslicht met traditionele gerechten (bonen, rape (=groente), rijst, nshima (=gekookte mais), pompoen en sweet potatoes). Daarna gingen we in het donker naar de begraafplaats, waar een gemaskerde dans werd opgevoerd door de mannen van het dorp! Heel bijzonder. Om 23:30 gingen we per oxcart weer terug richting het ziekenhuis. 0:45 pas op bed! Het is gek, maar ons ritme hier is helemaal verschoven naar de ochtend (jaja, en ik kom zelfs op tijd!), maar dat betekent ook dat je graag om 21:00 al wil slapen!

Kortom, we vermaken ons hier nog prima! Het begint hier al warmer te worden, omdat de lente begint en dat merk je! We hopen snel wat van jullie te horen!